Volgens analisten is de kans reëel dat consumenten rente moeten gaan betalen over hun spaargeld. Het kasgeld dat Nederlandse banken iedere dag overhouden en verplicht bij de Europese Centrale Bank stallen, kost ze op dit moment, vanwege de negatieve depositorente, ruim een half miljard euro per jaar. Ondanks kondigde de ECB wederom een renteverlaging aan. Tegelijkertijd zal daarbij echter wel sprake zijn van een compensatie.
'Nederlandse banken hebben bij elkaar 138 miljard euro aan overtollige liquiditeiten, en daar betalen ze 0,4% over', stelt Elwin de Groot van Rabobank. 'Dus reken maar uit.' Met 550 miljoen euro zijn de Nederlandse banken goed voor 8% van de 7,2 miljard euro die de ECB de banken in de eurozone jaarlijks in rekening brengt. Voor bijvoorbeeld ABN Amro komt de heffing uit Frankfurt uit op 120 miljoen euro, ongeveer 5% van de jaarwinst. Deze week heeft de ECB besloten de depositorente verder te verlagen, namelijk van -0,4% naar -0,5%, maar de centrale bank heeft ook aangegeven hoe de heffing gedeeltelijk wordt gecompenseerd. Voor Nederlandse banken betekent dit dat de rekening iets lager dan verondersteld zal uitpakken.
‘Banken kijken vooral naar elkaar’
Toch zal wanneer dit beleid wordt voortgezet er voor banken uiteindelijk niets anders op zitten dan de kosten door te berekenen aan de klant, denkt Alistair Ryan van Bank of America Merrill Lynch. 'Wij geloven dat een golf van negatieve spaarrentes op komst is', schrijft hij in een rapport. 'De kosten doorberekenen is risicovol en politiek impopulair. Maar wat moet, dat moet. Het komt eraan. Het is aan de ECB om aan consumenten uit te leggen dat dit precies is wat de bedoeling is van negatieve rentes.'
Banken kijken vooral naar elkaar. Veel instellingen rekenen de heffing van de ECB al door aan bedrijven en vermogende particulieren, maar ze vrezen allemaal dat gewone spaarders hun biezen pakken als zij als eerste de vergoeding negatief maken. Toch zei topman Ralph Hamers van ING bij de halfjaarcijfers niet uit te kunnen sluiten dat zijn bank de stap zal zetten.
Alternatieven
Hamers' collega bij de Volksbank, Maurice Oostendorp, liet onlangs weten in de komende maanden 'in gesprek' met zijn klanten te gaan over de negatieve rente. Over de uitkomst van dit 'gidsende onderzoek' durft hij niets te voorspellen, maar het zal wel 'meegenomen worden in het beleid'. Het lijkt erop dat Oostendorp denkt zijn klanten te moeten voorbereiden op het onvermijdelijke. Overigens kan er natuurlijk ook voor worden gekozen andere bankproducten, zoals een betaalrekening, flink duurder te maken.
In een recent gepubliceerde studie stelt de ECB dat individuele banken hun overtollig kasgeld bijvoorbeeld kunnen reduceren door meer geld uit te lenen, of door effecten aan te kopen. Probleem is alleen dat dit voor het bancaire systeem als geheel niets oplost. Het leidt er slechts toe dat de liquiditeit bij een andere bank belandt.
Banken kunnen hun reserves wel omzetten in contanten en het vervolgens onder het spreekwoordelijke matras leggen. Volgens Ryan nam de hoeveelheid contanten die de banken in de eurozone in de kluis legden met 50% toe toen het depositotarief van -20 naar -40 basispunten werd verlaagd. Maar met 80 miljard euro is dit nog steeds een relatief kleine hoeveelheid. In totaal zit er 1800 miljard euro aan overliquiditeit in het systeem van de eurozone. De analisten van de Amerikaanse bank schatten de kosten van de opslag en verzekering van het fysieke geld op 0,5% à 1,0%.
Een significante verdere verlaging van het depositotarief zou het voor de banken al snel interessant maken om het geld inderdaad fysiek op te slaan. In Zwitserland gebeurt dit vermoedelijk al. Daar bedraagt de depositorente -0,75% en geeft de centrale bank aan dat inmiddels 90% van de Zwitserse frank 1000-bankbiljetten uit circulatie is verdwenen.
Bron: https://fd.nl/economie-politiek/1315497/negatieve-spaarrente-voor-consumenten-lijkt-onvermijdelijk , https://fd.nl/ondernemen/1316678/kans-op-negatieve-spaarrente-significant-lager-na-maatregelen-ecb